Miyom ve Gebelik Komplikasyonları
Gebelik kontrolü için ilk 8 haftada müracaat eden hastaların yaklaşık %1 ila %6’sında miyoma rastlanmaktadır. Gebelerde miyom görülme oranının bu kadar değişken olmasının en önemli nedeni gebe hanımların yaşları. 30 yaşından küçük gebe kalanlarda miyom görülme oranı çok azken, 35 yaşından sonra ilk kez gebe kalanlarda miyom görülme oranı daha fazladır.
Bazı hastalar kendilerinde miyom olduğunu bilmemekte gebelik muayenesi sırasında fark edilmekte. Bazı hastalar ise gebe kalmadan önceki muayenelerinde miyom tespit edildiğini belirtmekteler. Tedavi bölümünde belirtileceği gibi tespit edilen her miyomun ameliyat edilmesi gerekmez.
Miyomun yerleşim yeri ve büyüklüğü gebeliğe zarar vermeyecekse hastanın gebe kalmasına izin verilir.
Gebelikte miyom tespit edildiğinde miyomun gebelik sırasında ve doğumda bazı komplikasyonlara yol açabileceği göz önüne alınarak o hastanın daha dikkatli takip edilmesi, her gebelik muayenesinde miyomun büyüyüp büyümediğine bakılması gerekir.
Miyomların bir kısmı gebelik esnasında büyümekte, bir kısmı aynı kalmakta, bazı miyomlarda ise küçülme gözlenmektedir. Gebe kalmadan önce büyüklüğü 5 cm ve daha fazla olan miyomlarda gebelikte büyüme olasılığı çok yüksektir. Büyüme genellikle gebeliğin ilk aylarında görülmekte, gebelik haftası ilerledikçe, büyüme hızı yavaşlamakta ve durmaktadır.
Gebelikte miyom görüldüğü zaman hangi komplikasyonlarla karşılaşma riski vardır:
- Düşük riski
- Spontan düşük
- Erken doğum (prematür doğum)
- Su kesesinin erken açılması
- Plasentanın bir kısmının yerinden ayrılması, kanama
- Ağrı
- Gebeliğin son aylarında fetusta duruş anomalileri
- Doğum zorlukları
- Doğum sonu aşırı kanamalar
Şimdi bu komplikasyonlara tek, tek göz atalım.
Düşük riski ve spontan düşükler:
Yapılan çalışmalar, gözlemlerimiz miyomu olan gebelerde olmayanlara oranla düşük riskinin ve düşüklerin daha fazla olduğunu göstermektedir. Uterus duvarı içinde gelişmiş (intramural) ve uterusun iç zarına (endometriuma) bası yapan miyomlar hem uterus boşluğunun bütünlüğünü bozarak, hem de endometriumun kanlanmasında bazı bozukluklara neden olarak kanamalar yol açmakta. Bu durum bazen düşük tehdidi, bazen da düşükle son bulmaktadır. Durum düzeltilmezse tekrarlayan düşüklere neden olabilir. Uterusun içine doğru gelişen (submuköz) miyomlar hem aynı mekanizmalarla hem de plasentanın yerleşim bozukluklarına yol açarak düşük tehdidi ve düşüklere yol açabilir.
Erken doğum (prematür doğum):
Miyomu olan gebelerde prematür doğum oranı daha fazladır. Miyom büyüklüğü ve sayısı arttıkça, bu risk de artmaktadır.
Su kesesinin erken açılması:
Zaman, zaman gebelerde su kesesinin erken açılmasıyla karşılaşılmaktadır. Bu oran miyomu olmayan gebelerde yaklaşık %1 görülmekte iken miyomu olan gebelerde %7 çıvarında görülmektedir.
Plasentanın uterus duvarından kısmen ayrılması:
Plasentanın uterus duvarına yerleştiği yerin hemen veya kısmen arkasına yerleşmiş, rahim içi zarına (endometriuma) bası yapan miyom varsa plasentanın kısmen yerinden ayrılmasına ve kanamalara neden olabilir, kanamanın şiddetine göre fetus için tehlike yaratabilir. Büyük değilse bazen bu miyomlar rutin ultrason muayenesi ile fark edilmeyebilir.
Ağrı:
Özellikle 5 cm çapından büyük miyomlarda gebelikte ağrı ile karşılaşma olasılığı yüksektir. Miyomun büyüklüğü oranında da risk yükselir. Gebeliğin ilk aylarında hızlı büyüyen miyomlarda kan perfüzyonunda yetersizlik oluşmakta bu da iskemi ve nekroza neden olmakta ve ağrı ortaya çıkmaktadır. Ağrı bazen çok şiddetli olmakta ve hastanın hastanede takip ve tedavisini gerektirmektedir.
Gebeliğin son aylarında fetusta duruş anomalileri:
Uterusun (rahmin) içi; tepesi aşağıda, tabanı yukarda bir üçgen şeklindedir. Gebeliğin ilk aylarında fetusun başı ve gövdesi aynı büyüklüktedir. Gebelik ilerledikçe fetus da büyüyor, gövde daha geniş olan üçgenin taban kısmında, baş da daha küçük olduğu için üçgenin tepe kısmına yerleşir. Son aylarda %95 oranında baş aşağıda, gövde yukardadır. Uterusun kavitesini bozan submuköz miyomlarda bu duruş bozulabilir. Makat geliş oranları ve sezeryenle doğum oranları artar.
Doğum zorlukları ve doğum sonu aşırı kanamalar:
Uterus duvarı içinde gelişmiş (intramüral) çapı 3 cm den büyük miyomlarda doğum ağrıları sinkron olarak bütün uterusa yayılamaz bu nedenle doğum süresi uzayabilir. Doğumdan sonra da uterusun adale dokusu kasılarak fazla kanamayı önler. Yine intramüral gelişmiş büyük miyomlarda bu kasılmada bozukluk olabileceği için normalden fazla doğum sonu kanamaları meydana gelebilir.
Bu komplikasyonların oranı miyomun yerleşim yerine, sayısına ve büyüklüğüne göre değişmektedir. Miyom + gebeliği olan hastaların bu konuda deneyimli bir doktor tarafından takip edilmesinde ve doğumunun donanımlı bir hastanede yapılmasında yarar vardır.
