Obezite ve İnfertilite İlişkisi
Obezite gerek kişinin yaşam konforunu bozması gerekse bazı hastalıkların oluşmasına yol açması nedeniyle önemli bir sağlık sorunudur. Bu gün bilinmektedir ki kalp ve damar hastalıkları, diyabet ve hipertansiyonun obezite ile yakın ilişkisi vardır. Aşırı kilo sadece kişide bazı hastalıklara zemin hazırlamamakta aynı zamanda kişinin sosyal statüsünü ve psikolojisini de negatif etkileyebilmektedir. Obezite kelime anlamıyla vücut kitle indeksinin (BMI) 30 kg/m2 ve üzerinde olmasıdır. Normal olarak vücut kitle indeksinin 25 kg/m2’nin altında olması gerekir. Eğer bu değerler 25 ile 29,9 arasında olursa bu şahıslara aşırı kilolu denmektedir.
Başta Amerika olmak üzere bazı ülkelerde obezitenin giderek arttığı gözlenmekte ve bunu önlemek için tedbirler alınmaya çalışılmaktadır. Obezitenin yukarda belirtilen sağlık sorunlarının ötesinde başka birçok sağlık sorununa neden olduğu da bilinmektedir. Bunlardan biri de hem kadınlarda hem de erkeklerde üreme sistemine etkisiyle gebe kalmayı zorlaştırmasıdır.
Yapılan çalışmalar göstermiştir ki; üreme potansiyelinin maksimum oranda negatif etkilendiği BMI değeri, 32 ve üzeridir.
Fazla kilolu ve obez kadınlarda adet düzensizliği ve ovulasyon (yumurtlama) bozukluğu olduğu birçok çalışmada gösterilmiştir, bizim de gözlemlerimiz bu yöndedir. Polikistik over sendromu olan kilolu kadınların gebe kalmakta sorun yaşadıkları, fazla kilolarını verince önemli bir kısmının spontan gebe kaldığı bilinmektedir.
Polikistik Over Sendromlu kadınlarda en sık görülen belirtiler adet düzensizliği ve ovulasyonun (yumurtlamanın) olmamasına bağlı gebe kalamamadır. Bunun yanında tüylenme şikayetleri de vardır. Bu hastaların %24 normalin üstünde bir kiloya sahiptir (vucut kitle indeksi: 25,0 – 29,9 kg/m2). Bu oran genel populasyondaki orana benzerdir. Bu hastalarda obezite oranı (BMI>30) ise %42’dir. Bu oran genel populasyondaki orandan anlamlı bir şekilde yüksektir. Şöyle söyleyebiliriz. PCOS’lu kadınların %66’sı normalin üstünde bir kiloya sahiptir veya bir hayli kiloludur (obezdir).
Polikistik Over Sendorumlu kadınların 6 ay içinde %10 kilo kaybı onların çok büyük bir kısmında adetlerin düzelmesine, %75’inde ovulasyonun düzelmesini sağlanmaktadır.
Yakın zamanlara kadar kilo ile erkek infertilitesi arasındaki ilişki göz ardı ediliyor üzerinde pek fazla durulmuyordu. Son zamanlarda; erkeklerde aşırı kilo ile sperm parametreleri, seksüel fonksiyon ve infertilite arasında ilişki olduğu görüldü. Aşırı kilolu ve obez erkeklerde, cinsel ilişki sıklığının daha az olduğu ve sperm parametrelerinde bozukluk olduğu görülmüştür.
Özellikle sperm sayısında ve hareketli sperm oranında azalma görülmektedir. Aşırı kilolu ve obez erkeklerle, normal kilolu erkeklerde yapılan sperm analizlerinde aşırı kilolu ve obez erkeklerde normal kilolulara oranla sperm parametrelerindeki ve sperm DNA’sındaki bozukluğun daha fazla olduğu tespit edilmiştir. Obezite oranı infertil erkeklerde, infertil olmayanlara oranla 3 kat fazla bulunmuştur.
Kilo vermeyle, kadınlarda; adet düzeninde, ovulasyonda, erkeklerde; semen parametrelerinde önemli bir düzelme görüldüğü ve spontan gebe kalınabildiği bilinmektedir.
Çocuk sahibi olamayan fazla kilolu kadın veya erkekleri kilo verme konusunda teşvik etmeliyiz. Bunlar hayat tarzlarını değiştirmeli diyet ve egzersize günlük yaşamlarında yer vermelidir. Bu hastalarda kilo kaybı sadece adetlerin düzene girmesini ve çocuk sahibi olmayı sağlamaz, aynı zamanda uzun vadede oluşabilecek diyabet, hipertansiyon, kalp hastalığı gibi yaşam kalitesini kötü bir şekilde etkileyecek patolojilerden de korur.
